ผู้หญิงควรมีลูกอายุเท่าไหร่? ความเป็นไปได้ในแต่ละช่วงวัย

ด้วยสภาพสังคมในยุคปัจจุบัน ผู้คนจึงแต่งงานกันช้าลง ประกอบกับสภาพเศรษฐกิจ การมีลูกจึงต้องคิดพิจารณาอย่างถี่ถ้วน เป็นสาเหตุให้หลายครอบครัววางแผนมีลูกเมื่ออายุมากขึ้น อย่างไรก็ดีเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายจะเริ่มเสื่อมสภาพตั้งแต่อายุ 30 ปี รวมทั้งพฤติกรรมการใช้ชีวิตก็ส่งผลต่อสุขภาพร่างกายโดยตรง ซึ่งปัจจัยเหล่านี้อาจทำให้ผู้หญิงตั้งครรภ์ยากขึ้น และเกิดภาวะเสี่ยงขณะตั้งท้อง มาดูกันว่าผู้หญิงควรมีลูกอายุเท่าไหร่และผู้หญิงอายุเท่าไหร่ไม่ควรมีลูก โดยความเหมาะสมในการตั้งครรภ์ของผู้หญิงแต่ละช่วงวัยมีรายละเอียดดังนี้
ผู้หญิงควรมีลูกอายุเท่าไหร่ ช่วงอายุเท่าไรที่เหมาะสมต่อการมีลูก
อายุ 20–25 ปี: วัยที่ร่างกายพร้อมที่สุด
ผู้หญิงในช่วงอายุ 20–25 ปี ถือเป็นช่วงวัยเจริญพันธุ์ซึ่งไข่มีคุณภาพดีที่สุด ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคความผิดปกติทางพันธุกรรม โดยมีโอกาสตั้งครรภ์ 20-30% ต่อรอบเดือน นอกจากนั้นโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ความดันโลหิตสูง และเบาหวานขณะตั้งครรภ์ค่อนข้างต่ำ การดูแลหลังคลอดง่าย แต่อาจจะยังไม่มีความพร้อมในการเลี้ยงดู รวมถึงสภาวะทางอารมณ์อาจไม่คงที่ ซึ่งความเครียดของคุณแม่ขณะตั้งครรภ์จะส่งผลต่อพัฒนาการทั้งทางสมองและอารมณ์ของทารก
อายุ 26–30 ปี: ยังเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมในการมีลูก
ร่างกายของผู้หญิงในช่วงอายุ 26-30 ปี นับว่าเป็นช่วงที่เหมาะสมสำหรับการตั้งครรภ์ในทางชีววิทยาเช่นกัน โดยมีโอกาสตั้งครรภ์ 20-25% ต่อรอบเดือน แต่อาจเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษน้อยกว่าช่วงอายุ 20–25 ปี รวมถึงชีวิตของผู้หญิงในช่วงวัยนี้เริ่มมีความมั่นคง มีรายได้และความรับผิดชอบเพิ่มขึ้นตามวุฒิภาวะ การดูแลสุขภาพร่างกายเพื่อเตรียมพร้อมก่อนการตั้งครรภ์จึงเพิ่มมากขึ้น
อายุ 31–35 ปี: เริ่มวางแผนให้รอบคอบมากขึ้น
ผู้หญิงในช่วงอายุ 31-35 ปีจะมีโอกาสในการตั้งครรภ์ 15-20% ต่อรอบเดือน เนื่องจากภาวะเจริญพันธุ์จะเริ่มลดลงตามอายุที่มากขึ้นส่งผลต่อทั้งการปฏิสนธิตามธรรมชาติและเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ โดยถ้ามีความกังวลหรือมีปัญหาไม่สามารถตั้งครรภ์ตามธรรมชาติได้ แนะนำให้ปรึกษาคลินิกหรือผู้เชี่ยวชาญในการทำ IUI (Intra – Uterine Insemination) หรือการฉีดเชื้ออสุจิเข้าสู่โพรงมดลูกโดยตรง ทั้งนี้แม้จะมีภาวะเสี่ยงระหว่างตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นเล็กน้อย แต่โดยหลักแล้วสภาพร่างกายของผู้หญิงวัย 30 ต้น ๆ ก็ไม่ต่างจากผู้หญิงในช่วงวัย 20 ปีมากนัก
ดังนั้นสำหรับคำถาม “ผู้หญิงควรมีลูกอายุเท่าไหร่” สามารถกล่าวได้ว่าช่วงอายุที่ดีที่สุดในการตั้งครรภ์ของผู้หญิงอยู่ระหว่าง 26-35 ปี ซึ่งถือว่าเป็นช่วงที่สุขภาพร่างกายอยู่ในเกณฑ์ดี อารมณ์เริ่มมั่นคงและวุฒิภาวะทางความคิดเพิ่มมากขึ้นหลังจากเข้าสู่สังคมการทำงาน ซึ่งสอดคล้องกับจำนวนรายได้ ทำให้มีความพร้อมในการเลี้ยงดูบุตร
ผู้หญิงอายุเท่าไหร่ไม่ควรมีลูก มีความเสี่ยงต่อแม่และเด็ก
อายุ 36–40 ปี: ยังคงมีโอกาส แต่ต้องระวังมากขึ้น
ผู้หญิงอายุ 36–40 ปี โอกาสในการตั้งครรภ์ 5-15% ต่อรอบเดือน เป็นช่วงอายุที่ภาวะเจริญพันธุ์ลดลงอย่างชัดเจน มีแนวโน้มภาวะแท้งบุตรเพิ่มมากขึ้น ความเสี่ยงที่ทารกจะมีภาวะดาวน์ซินโดรมสูงขึ้น จึงต้องเข้ารับการตรวจความผิดปกติของโครโมโซม แนะนำให้ปรึกษาและพบแพทย์สม่ำเสมอระหว่างการตั้งครรภ์
อายุ 41–45 ปี: โอกาสเริ่มลดลงอย่างเห็นได้ชัด
ผู้หญิงอายุมากกว่า 40 ปี มีโอกาสตั้งครรภ์น้อยกว่า 5% ต่อรอบเดือน แนวโน้มในการตั้งครรภ์ตามธรรมชาติต่ำมาก มีความเป็นไปได้ที่จะแท้งบุตรถึง 50% ระหว่างตั้งครรภ์จะมีความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนทั้งแม่และลูก โดยก่อนวางแผนตั้งครรภ์ ควรพิจารณา ตรวจสุขภาพผู้สูงอายุและภาวะเจริญพันธุ์ให้ครบถ้วน
อายุ 46 ปีขึ้นไป: ควรปรึกษาแพทย์อย่างใกล้ชิดก่อนตัดสินใจ
แพทย์มักไม่แนะนำให้ผู้หญิงอายุมากกว่า 46 ปีมีบุตร เนื่องจากช่วงวัยนี้ร่างกายจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมาก ทั้งภาวะหมดประจำเดือนและความผันผวนของฮอร์โมน ความสามารถในการดูดซึมแคลเซียมลดลง มีปัญหาด้านความแข็งแรงของมวลกล้ามเนื้อ มีความเสี่ยงต่อสุขภาพหัวใจและหลอดเลือด จึงควรพิจารณารับบุตรบุญธรรมมากกว่าการตั้งครรภ์ด้วยตัวเอง
“ผู้หญิงอายุเท่าไหร่ไม่ควรมีลูก” สามารถระบุได้อย่างชัดเจนว่า ผู้หญิงอายุตั้งแต่ 46 ปีขึ้นไปไม่ควรอย่างยิ่งที่จะตั้งครรภ์ แต่ถ้าคำนึงถึงสุขภาพร่างกายของคุณแม่โดยพิจารณาประกอบกับระยะเวลาในการเลี้ยงดูบุตรหลังคลอด ผู้หญิงอายุตั้งแต่ 41 ปีขึ้นไปก็ถือว่าเป็นช่วงอายุที่ไม่เหมาะสมกับการมีลูก เนื่องจากการตั้งครรภ์จะทำให้สุขภาพของคุณแม่เสื่อมโทรมเร็วกว่าปกติ เมื่ออายุมาก การฟื้นตัวจะเกิดขึ้นได้ยากและช้า นอกจากนั้น ในช่วงเดือนแรกหลังคลอด คุณแม่ต้องป้อนนมทารกทุก 2-3 ชั่วโมง รวมถึงอาจต้องรับมือกับการร้องไห้ช่วงกลางคืนของลูกน้อย ซึ่งจะส่งผลให้การพักผ่อนไม่เพียงพอและอาจเกิดปัญหาสุขภาพด้านอื่น ๆ ตามมา
คำแนะนำเพิ่มเติมหากต้องการมีลูก ถึงแม้จะอายุเยอะแล้ว
ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบัน หัวข้อคำถาม “ผู้หญิงควรมีลูกอายุเท่าไหร่และผู้หญิงอายุเท่าไหร่ไม่ควรมีลูก” ได้ถูกแก้ไขด้วยวิทยาการทางการแพทย์ โดยสำหรับผู้หญิงในช่วงวัยซึ่งมีบุตรยาก หรือประสบปัญหาภาวะมีบุตรยาก สามารถเข้ารับการปรึกษากับแพทย์อย่างจริงจังและพิจารณาการทำ IUI ซึ่งเป็นหนึ่งในทางเลือกที่จะทำให้มีโอกาสตั้งครรภ์สูงขึ้น โดย W-life clinic เป็นคลินิกเฉพาะทางสูตินรีเวชซึ่งมีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการให้คำปรึกษาภาวะมีบุตรยาก พร้อมยินดีให้บริการครบวงจรตลอดการตั้งครรภ์
โดยสรุปแล้วผู้หญิงควรมีลูกอายุเท่าไหร่และผู้หญิงอายุเท่าไหร่ไม่ควรมีลูก ประเด็นเหล่านี้ล้วนสัมพันธ์กับความเหมาะสมในการตั้งครรภ์ของผู้หญิงในแต่ละช่วงวัยซึ่งมีความแตกต่างกัน ถึงกระนั้น ก่อนการตั้งครรภ์ผู้หญิงทุกคนก็ควรเข้ารับการตรวจความพร้อมของสุขภาพ ภาวะแฝงและพาหะของโรคเพื่อค้นหาความผิดปกติที่อาจส่งผลต่อการตั้งครรภ์ ตลอดจนควรฝากครรภ์และพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อคุณแม่และทารกในครรภ์

นพ. พฤฒพร มณีรัตน์
สูตินรีแพทย์อนุสาขาเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์
ประกาศนียบัตรด้านการผ่าตัดผ่านกล้องนรีเวช