ทำไมผู้สูงอายุจึงควรหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ และควรตรวจอะไรบ้าง
ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีทางการแพทย์ ทำให้อายุขัยของคนเรายืนยาวขึ้น ร่วมกับอัตราการเกิดที่ลดลง ทำให้โลกกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในปัจจุบัน “ผู้สูงอายุ” หมายถึง ผู้ที่อายุมากกว่า 60 ปี ซึ่งเมื่ออายุมากขึ้น ระบบการทำงานต่าง ๆ ในร่างกายย่อมเสื่อมถอยลง ทำให้เกิดโรคเรื้อรังต่าง ๆ รวมถึงโรคมะเร็งสูงขึ้น การตรวจสุขภาพผู้สูงอายุอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นมากสำหรับคนกลุ่มนี้ครับ
โรคที่มักพบบ่อยในผู้สูงอายุ
โรคที่สัมพันธ์กับภาวะความเสื่อมเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การสะสมของเสีย, ภาวะหลอดเลือดตีบแข็งทำให้เลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่าง ๆ ได้ลดลง โดยโรคที่พบบ่อย ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด, โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease), โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease), โรคข้อเข่าเสื่อม และโรคจอประสาทตาเสื่อม ในขณะที่โรคมะเร็งก็เป็นโรคที่พบบ่อยขึ้นเช่นกัน เนื่องจากการแบ่งเซลล์ของผู้สูงอายุมักผิดปกติไป ทำให้กลายเป็นเซลล์ต้นกำเนิดมะเร็งขึ้น
โปรแกรมตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ ควรตรวจอะไรบ้าง?
เป้าหมายการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุจึงต้องมีความครอบคลุมตั้งแต่การส่งเสริมสุขภาพทั่วไป รวมถึงการคัดกรองหาโรคที่เกิดจากความเสื่อม และโรคมะเร็ง โดยมีรายละเอียดโดยสรุปดังนี้
1. การตรวจสุขภาพทั่วไป
- สัญญาณชีพ ได้แก่ ความดันโลหิต ชีพจร อัตราการหายใจ ชั่งน้ำหนัก และส่วนสูง
- การตรวจวัดสายตา และการได้ยิน
- การตรวจสุขภาพฟัน
- การตรวจสมรรถนะการเคลื่อนไหว และสมดุล เพื่อประเมินความเสี่ยงของการหกล้ม
- การประเมินสุขภาพจิต โดยเฉพาะด้านความจำ และโรคซึมเศร้า
2. การตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อคัดกรองความเสื่อมของอวัยวะต่าง ๆ
- คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiogram)
- ภาพรังสีทรวงอก (Chest X-ray)
- ระดับน้ำตาล (Blood glucose) และไขมันในเลือด (Lipid profile)
- ค่าการทำงานของตับ (Liver function test)
- ค่าการทำงานของไต (Creatinine)
- ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete blood count)
- ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid function test)
- การตรวจวัดค่ามวลกระดูก (Bone mineral density)
3. การตรวจคัดกรองโรคมะเร็ง
- มะเร็งปอด: ตรวจภาพรังสีทรวงอก
- มะเร็งทางเดินอาหาร: ตรวจอุจจาระ, ส่องกล้องทางเดินอาหาร, ค่ามะเร็ง Carcinoembryonic antigen (CEA)
- มะเร็งเต้านม: ตรวจภาพรังสีเต้านม (Mammogram)
- มะเร็งตับ และทางเดินน้ำดี: ตรวจค่าการทำงานของตับ และอัลตราซาวด์ช่องท้อง
- มะเร็งต่อมลูกหมาก: ตรวจค่ามะเร็ง Prostate specific antigen (PSA)
- มะเร็งปากมดลูก: ตรวจภายใน คัดกรองมะเร็งปากมดลูก และเชื้อเอชพีวี
- มะเร็งมดลูก และรังไข่: ตรวจอัลตราซาวด์มดลูกรังไข่ และค่าบ่งชี้มะเร็งกรณีที่พบก้อน
การเตรียมตัวก่อนตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ
เมื่อรู้จักกับโปรแกรมตรวจร่างกายผู้สูงอายุกันไปแล้ว อีกสิ่งที่อย่ามองข้ามเด็ดขาดนั่นคือการเตรียมตนเองให้พร้อม เพื่อให้ผลตรวจออกมาถูกต้อง แม่นยำ บ่งบอกถึงสุขภาพได้ชัดเจนมากที่สุด
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ โดยเฉพาะในคืนก่อนเข้ารับการตรวจ
- งดอาหาร และน้ำดื่ม (จิบน้ำเปล่าได้) 8-10 ชม. ก่อนการตรวจระดับน้ำตาล และไขมันในเลือด
- กรณีมียาที่ใช้ประจำ ต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า เพื่อจะได้รู้ว่าต้องหยุดยาก่อนการตรวจหรือไม่
อย่างไรก็ตาม โรคที่กล่าวมาทั้งหมด พบในกลุ่มอายุต่างกัน อีกทั้งแต่ละคนยังมีปัจจัยเสี่ยงเฉพาะตัว เช่น คนที่สูบบุหรี่จะเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปอด เป็นต้น หมอจึงแนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินความเสี่ยงต่อโรค ก่อนที่จะเลือกรายการตรวจคัดกรองโรค เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้สูงอายุ สำหรับคลินิกของเราก็มีแพคเกจตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม หรือนัดหมายเพื่อเข้าตรวจได้ครับ
