เชื้อ HPV คืออะไร สาเหตุและวิธีการป้องกัน

HPV (Human Papillomavirus) อธิบายง่าย ๆ คือไวรัสที่สามารถติดต่อได้ผ่านการสัมผัสผิวหนังอย่างใกล้ชิด หรือการมีเพศสัมพันธ์ซึ่งเป็นสาเหตุของหูดที่อวัยวะเพศและมะเร็งปากมดลูก โดยปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไวรัส HPV ที่สามารถลดความเสี่ยงของการติดเชื้อได้แล้ว ดังนั้นในบทความนี้ คลีนิกนรีเวช W-life อยากพาคุณไปทำความรู้จักกับไวรัสตัวนี้อย่างละเอียดขึ้น เพื่อตอบคำถามหลาย ๆ อย่าง เช่น เชื้อ HPV คืออะไร, การติดเชื้อ HPV เกิดจากอะไร, เมื่อติดเชื้อ HPV อาการเป็นอย่างไร, มีวิธีรักษาอย่างไรบ้าง และที่สำคัญที่สุดเพื่อสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับอันตรายจากเชื้อจนถึงวิธีป้องกันเชื้อ HPV

เชื้อ HPV คืออะไร มีกี่ชนิด

เชื้อ HPV คือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่สามารถพบได้ทั้งในเพศชายและเพศหญิง แต่จากสถิติพบว่าพบในเพศหญิงมากกว่า ซึ่งโดยปกติมักจะไม่เป็นอันตรายและหายได้เองแต่ก็ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของแต่ละชนิดของเชื้อ HPV ด้วย อ้างอิงจากข้อมูลของ WHO ปัจจุบันพบว่าเชื้อ HPV มีมากกว่า 100 ชนิด ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ดังนี้

• ไวรัส HPV ชนิดที่มีความเสี่ยงต่ำ คือ สายพันธุ์ 6 และ 11 มักทำให้เกิดหูดบริเวณอวัยวะเพศหรือทวารหนัก ซึ่งหูดจะปรากฏขึ้นภายในระยะเวลาไม่นานหลังจากได้รับเชื้อ
• ไวรัส HPV ชนิดที่มีความเสี่ยงสูง คือ สายพันธุ์ 16, 18, 31, 33, และ 42 สามารถก่อให้เกิดมะเร็งได้ โดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 สามารถทำให้เซลล์เกิดการเปลี่ยนแปลง หากได้รับเชื้อผ่านบริเวณอวัยวะเพศจะก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งบริเวณอวัยวะเพศ เช่นเดียวกันถ้าได้รับเชื้อผ่านทางช่องคอปาก ไวรัส HPV จะส่งผลต่อคอ โคนลิ้น และต่อมทอนซิล ทำให้เป็นมะเร็งในช่องปาก

การติดเชื้อ HPV เกิดจากอะไร ติดต่อกันอย่างไรได้บ้าง

1. ติดเชื้อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ เชื้อจะสามารถแพร่กระจายได้ผ่านทางช่องคลอด ทวารหนัก หรือช่องปาก โดยไวรัสสามารถแพร่กระจายได้แม้ว่าผู้ติดเชื้อจะไม่แสดงอาการใด ๆ ก็ตาม
2. ติดเชื้อผ่านการสัมผัสผิวหนังซึ่งเป็นรอยโรคโดยตรง แม้ว่าจะพบได้น้อย แต่ถ้าสัมผัสหูดที่มือหรือเท้า ก็สามารถติดโรคได้
3. ติดเชื้อจากแม่สู่ลูกในครรภ์ แม่ที่ติดเชื้อ HPV สามารถแพร่เชื้อไวรัสไปยังทารกได้ระหว่างการคลอดบุตร ซึ่งบางครั้งอาจทำให้เกิดภาวะ papillomatosis ในระบบทางเดินหายใจ ซึ่งเป็นภาวะที่หูดจะเติบโตในลำคอของทารก

การติดเชื้อ HPV อาการเป็นอย่างไร

การติดเชื้อ HPV อาการโดยส่วนใหญ่มักจะไม่แสดงอาการที่ชัดเจนเนื่องจากร่างกายจะกำจัดเชื้อไวรัสได้ก่อน แต่ถ้าปรากฏอาการ จะมีลักษณะดังนี้

1. หูด อาจปรากฏตุ่มนูนหยาบที่มือและนิ้ว ทำให้เจ็บปวด มีเลือดออก หูดที่ฝ่าเท้าจะมีลักษณะเป็นตุ่มเนื้อแข็งเป็นเม็ดเล็ก ๆ มักเกิดขึ้นที่ส้นเท้าหรือฝ่าเท้า หูดบริเวณอวัยวะเพศจะมีลักษณะเป็นแผลแบน ๆ ตุ่มเล็ก ๆ เหมือนดอกกะหล่ำ ในผู้หญิง มักจะเกิดขึ้นที่ช่องคลอด แต่สามารถเกิดขึ้นใกล้ทวารหนักและปากมดลูกได้เช่นกัน ในผู้ชาย เกิดขึ้นที่องคชาตและอัณฑะ หรือรอบทวารหนัก หูดบริเวณอวัยวะเพศอาจทำให้คันหรือรู้สึกเจ็บได้
2. มะเร็ง ที่พบได้บ่อย คือ มะเร็งปากมดลูกซึ่งจะมีภาวะเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด หรือตกขาวผิดปกติ และอาจมีอาการปวดร่วมด้วย ส่วนมะเร็งชนิดอื่นจะพบได้น้อยกว่า ได้แก่ มะเร็งทวารหนัก มะเร็งองคชาต มะเร็งลำคอ มะเร็งช่องคลอด และมะเร็งปากช่องคลอด

วิธีป้องกันเชื้อ HPV ที่ใช้ได้ผลจริง

1. รับวัคซีนป้องกันไวรัส HPV โดยปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไวรัส HPV ทั้งชนิดที่มีความเสี่ยงสูงและมีความเสี่ยงต่ำ ฉีดได้ตั้งแต่อายุ 9 ปี ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีป้องกัน HPV ที่แนะนำให้ทำเมื่ออายุถึงเกณฑ์แล้ว โดยอาจมีข้อกำหนดในการฉีดแตกต่างกันไปตามประเภทวัคซีน
2. หลีกเลี่ยงการสัมผัสผิวหนังบริเวณที่มีหูด ควรใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ แต่เนื่องจากเชื้อ HPV ติดต่อผ่านการสัมผัส การใช้ถุงยางอนามัยจึงไม่สามารถป้องกันได้ทั้งหมด ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีป้องกัน HPV ที่แนะนำให้ทำเช่นเดียวกัน เนื่องจากสามารถลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ดีในระดับหนึ่ง นอกจากนี้ยังสามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ชนิดอื่น ๆ ได้เช่นเดียวกัน
3. กำหนดการตรวจ HPV เป็นส่วนหนึ่งของการตรวจสุขภาพประจำปี ซึ่งจะทำให้พบรอยโรคได้อย่างรวดเร็ว โดยทำได้ทั้งการตรวจภายในหรือการเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อหรือเนื้อเยื่อเพื่อทดสอบในห้องปฏิบัติการ เช่นการส่องกล้อง Colposcopy

วิธีรักษา HPV เมื่อได้รับเชื้อมาแล้ว

วิธีรักษา HPV สามารถทำได้หลายวิธีขึ้นอยู่กับอาการที่แสดงออกมา กรณีเป็นหูดอาจจะต้องผ่าตัดร่วมกับการใช้ยาทาภายนอก แต่ถ้าได้รับเชื้อชนิดที่มีความเสี่ยงสูงจำเป็นต้องได้รับการตรวจ HPV หรือตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก เพื่อลดความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งและรักษาตามอาการต่อไป

โดยสรุปแล้วเชื้อ HPV คือ เชื้อที่นิยมติดกันผ่านเพศสัมพันธ์ ดังนั้นหากพบว่าตัวเองมีความผิดปกติดังกล่าวควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์และเข้ารับการตรวจเพื่อทำการรักษาโดยทันที เพื่อลดความรุนแรงของอาการตั้งแต่แรกเริ่ม หากคุณมีความกังวลและสงสัยเกี่ยวกับเชื้อ HPV สามารถปรึกษาเราได้ตลอดเวลาเรายินดีให้คำปรึกษาอย่างจริงจังรวมถึงมีบริการ ตรวจ HPV และบริการ ส่องกล้องมะเร็งปากมดลูก โดยแพทย์เฉพาะทางนรีเวชผู้เชี่ยวชาญ นัดหมายและปรึกษาคุณหมอที่ช่องทางด้านล่าง